NOTISIA

Xefe Estadu Maior F-FDTL Partisipa Misa Agradesimentu Loron Konsulta Popular 30 Agostu Iha Aileu

Aileu, 30 Agostu 2025

Xefe Estadu Maior FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) Brigadeiro Jenerál José da Costa Soares 'TRIX' Partisipa iha Misa Agradesimentu loron konsulta popular 30 Agostu bá 26, iha Igreja São Paul São Pedro Munisípiu Aileu.

Depois de Misa Hotu Hotu Lori Aifunan bá karik iha monumentu Saudozu Prezidente Nicolau dos Reis Lobato nian iha Aisirimou.

Partisipa iha Misa Agradesimentu ne'e mak hanesan, Ministro Defesa Conta Almirante Donaciano Costa Gomes 'Pedro Klamar Fuik ' Ph.D, Ministra Solidariedade Sosial, Xefe Estadu Maior F-FDTL José da Costa Soares 'TRIX', membro PN, PDHJ, Veteranus, Reprejentante Komisariu Geral PNTL, Reprejentante PAM Aileu, Adido Defesa husi China, USA, Portugal no Austrália, Autoridade Lokal Munisípiu Aileu, Ofisiais Superior F-FDTL no PNTL, Estudantes sira nomós komunidade tomak iha Munisípiu Aileu.

Media F-FDTL

Xefe Estadu Maior F-FDTL Simu Vijita Husi Kapitaun Marina Forsas Estadus Unidus Amerika

Kuartel Jenerál, 22 Setembru 2025

 

Xefe Estadu Maior FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) Brigadeiro Jenerál José da Costa Soares 'TRIX', simu Vijita husi Kapitaun Marina Estadus Unidus Amerika Matt Scarlett, iha kna'ar fatin Kuartel Jenerál Fatuhada, Dili.

Objetivu husi sorumutu ne'e maka oinsá atu hametin nafatin relasaun amizade Nasaun rua ne'e liuliu iha área Defeza Militár nian entre F-FDTL ho Forsas Armadas Estadus Unidus Amerika nian iha futuru.

 

Media F-FDTL

Izidor Lopes

Xefe Estadu Maior F-Fdtl Trix Simu Vijita Husi Adido Defeza Austrália Nian Iha Timor-Leste

Kuartel Jenerál, 20 Dezembru 2024
Xefe Estadu Maior FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) Brigadeiro Jenerál José da Costa Soares "TRIX", simu Vijita husi Adido Defesa Austrália nian iha Timor-Leste Koronel Paul Pembroke.
Objetivu husi  Vijita ne'e maka atu aprejenta Adido Defesa Austrália foun bá komandu F-FDTL tamba adido Sesante Koronel Paul Pembroke nia mandatu iha Timor-Leste remata ona.
Entretantu Adido Defesa Austrália nian foun maka Kapitaun Marr e Guerra Matthew Richardson.
Media F-FDTL

Xefe Estadu Maior FALINTIL-FDTL halo abertura ba kursu formasaun báziku Kona-ba Ofisiais Justisa

Kuartel Jenerál-Fatuhada 20 Outubru 2025

 

Xefe Estadu Maior FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) Brigadeiru Jenerál José da Costa Soares “TRIX” halo abertura ba kursu formasaun báziku ba Ofisiais Justisa F-FDTL ba 2025 iha sala Auditóriu Kuartel Jenerál F-FDTL Fatuhada Dili.

 

Iha intervensaun Xefe Estadu Maior F-FDTL hateten iha formasaun nia laran ne’e buka posibilidade oinsa bele halo komunikasaun entermus li-liu servisu investigasaun nian ne’ebé maka importante hanesan kazu konkretu ne’ebé prosesu investigasaun ne’ebé komplikadu.

 

"tuir esperénsia ami uluk iha ai-laran nian dezde ami nia servisu balun problema ou naksalak to’o agora ami seidauk tuir investigasaun ou seidauk rezolve ami nia problema, ne’e kestaun ami vetenanus nian, dala ruma prosesu sira ne’e lori tinan naruk ita la resolve entaun buat hotu akumula sai tia problema bo’ot ida, kuandu la resolve lalais ne’e prosesu kestaun estadu ninian, maibé kazu konkretu ba ita agora liu-liu ba kestaun justisa ninian iha área investigasaun ninian ne’e hau hakarak foka liu ba realidade konkreta dalaruma polísia ga forsa sira ba investiga tenki hasae ou hatutan ne’e tamba tuir prosedimentu estadu ninian maka lao hanesan ne’e, maibé ninia prosedimentu to'o iha ne’eba ne’e dala ruma ema balun dehan hau la fiur liu tamba prosesu ne’e mate deit iha klaran lori tempu naruk maka foin investiga" Hateten Eis Funu Nain Brigadeiro Jenerál Trix.

 

Xefe Estadu Maior mós enkoraza militár hirak ne’ebé tuir formasaun refere atu aproveita tempu ho koñesementu realidade prátika difikuldade saida deit maka agora instituisaun infrenta ne’e intermos investigasaun hodi halao justisa.

 

"Hau enkoraza tan ba imi liu-liu kona-bá prosedimentu oinsá maka investiga nian ne’e mak importante, intermos leten no intermos operasionais, tamba dala ruma ita ba investiga hau fulano B, hau musila fulano C." nia haktuir.

 

Iha fatin hanesan Diretúr Nasionál Polísia Cientifika Investigasaun Criminal (PCIC) Sr. Vicente Fernandes e Brito hanesan mós Formadór ba kursu formasaun báziku Ofisiais Justisa hateten primeira hau hamtiik iha ne'e hodi fahe informasaun kona ba justisa nian ba militar sira, kona- ba oinsa prosedimentu ba investigasaun nian.

 

"formasaun báziku signifika inísiu, ne’e kiik oan ida ba ita nia polísia militár, ofisial justisa polísia militár portantu kuandu hau hare estatutu polísia militár hau bele konklui katak buat ruma normas iha estatutu militár i realidade, ne’e presija diskusaun kamada justisa diretór PCIC hanesan prokutadór Jerál Repúblika tribunal oinsá maka ba futuru ne’e ita bele hare kria kondisaun ida para polísia militár bele mós investiga kazu foru kompeténsia polísia militár Tamba ne’e Ita nia Xefe Estadu Maior F-FDTL eskolla PCIC atu bele fahe netik esperénsia ou iha netik koñesementu kona-bá Legal ne’e hanesan prokuradór fahe informasaun durante semana ida i hau prontu sai rezerva tamba F-FDTL mesak no PNTL mesak labele halo buat ida, aplikasaun lei ne’e tenki koletivu, kuantu mais ita tama iha ASEAN halo konkei krime ne’e mai ita lahatene no sai mós ita lahtene mais kuandu F-FDTL iha nia poder, Forsa Polísia iha poder, poder ne’e mai husi Provinente da Lei tamba poder laiha labele halo buat ida" hateten Diretur PCIC.

 

Formasaun ida ne’e militár hamutuk nain rua nulu resi lima (25) feto nain rua (2) no mane nain rua nulu resin tolu (23), militár hirak ne'e kompostu husi komponente no Unidade sira hotu.

Ekipa Média F-FDTL

J’ Silva

Xefe Estadu Maior Jenerál F-FDTL Akompana Husi Embaixadora TL Iha Brazil Vizita DCP, CP.

Brazil, 03 Abril 2025.

‎Xefe Estadu Maiór Jenerál F-FDTL, Tenente Jenerál Falur Rate Laek, hanesan mós Autoridade Marítima Nasionál (AMN), akompaña husi Embaixadora Extraordinária no Plenipotensiária Timor-Leste nian akreditada iha Repúblika Federativa Brazil, Dra. Maria Ângela Guterres Viegas Carrascalão, vizita Diretoria de Portos e Costas (DPC), nune`e mos Capitania dos Portos (CP) iha baze Mariña Rio de Janeiro Brazil.

‎Objetivu husi vizita ne’e atu koñese estrutura DPC nu’udar Organizasaun Militár husi Mariña Brazil nian ne’ebé subordinadu ba Diresaun Jerál Navegasaun.

‎Diresaun ida-ne'ebé responsável bá elaborasaun padraun sira iha âmbitu atribuisaun sira reprezentante Autoridade Marítima Brazileira, ne'ebé atua iha área Seguransa Tráfiku iha Via Bee.

‎Aleinde ida ne'e, iha mós Sistema Edukasaun Profisionál Marítima, padroniza no superviziona jestaun ambientál, monitoriza polítika no rezolusaun marítima sira ne'ebé fó sai husi Organizasaun Marítima Internasionál (IMO), no mós jere prosesu sira Ajénsia sira ne'ebé namkari iha teritóriu nasionál tomak.

‎Durante vizita iha fatin rua ne`e, iha nia intervensaun CEMGFA Tenente Jenerál nu’udar AMN fahe mós dispozisaun legál sira ne’ebé hatuur iha Dekretu-Lei Nú. 39/2020, loron 23 fulan-setembru, ne’ebé kria Sistema Autoridade Marítima Timor-Leste (SAM), no Estrutura Orgánika Autoridade Marítima Nasionál, liu husi Dekretu-Lei Nú. 31 Maiu, afirma katak nia prioridade atu tau servisu deskonsentradu sira iha funsionamentu.

‎Subliña tán katak ho funsionamentu Kapitania Portu iha tempu badak sei sai marku inisiál no faze insipiente hodi garante ezersísiu podér públiku iha espasu marítimu sira iha soberania no jurisdisaun nasionál no funsionamentu ba administrasaun no koordenasaun ba órgaun no servisu sira ne’ebé funsiona iha âmbitu SAM nian, haktuir ba prinsípiu subsidiaridade, komplementaridade, proporsionalidade no uzu rasionál ba rekursu Estadu nian.

Média F-FDTL

Kontaktu Ami

Ave. Nicolao Lobato, Fatuhada
Comoro, Dili, Timor-Leste

Tel: +670 78156312
Email: info@fdtl.mil.tl